Turist në Prishtinë

Ky reportazh është shkruajtur nga Sophie Middlemiss për të përjavshmen britanike “The Observer”. Artikulli u botua më datën 22 qershor 2008.

Pse pikërisht tash?

Shteti më i ri në botë, Kosova, ka deklaruar pavarësinë në muajin shkurt. Festat e rrugëve ndoshta tani kanë mbaruar, por se emocionet ende janë të dukshme në kryeqytetin e Kosovës, në Prishtinë, një qytet i sigurt dhe i ngjeshur, i përkryer për një eksplorim në fundjavë.

Të dielën e kaluar është miratuar kushtetuta e Kosovës, ndërsa himni kombëtar që thuhet se është i titulluar “Evropa”, është luajtur nga Filarmonia e Kosovës.

Vendtakimi i moçëm

E ngritur mbi të metat e saj, me mbishkrim të ndritur dhe verandë me bar artificial, Hotel Grandi është ende vendtakimi kryesor në kryeqytet. Hotel Afa, i këndshëm dhe i nivelit mesatar ka pasur një ide frymëzuese duke ofruar zbritje prej 20 për qind për qytetarët e vendeve që kanë njohur pavarësinë e Kosovës (duke përfshirë edhe Britaninë). Përvojën më të mirë për fjetje do ta keni në një shtëpi familjare të një ish-profesori në universitet; Guesthouse Velani. Është e panjollë, mikpritëse dhe e lirë, ku nata kushton 13 euro.

Shëtitja në rrugë

Nga replika e Statujës së Lirisë deri te Pallati i Ngathët për Rini dhe Sport (tani një qendër tregtare), historia e ngjeshur e Kosovës është e shkruar përmes peizazhit urban të Prishtinës. Por, flamuri i ri kaltëreverdhë tani valëvitet gjithkund pranë shqiponjës kuqezi të Shqipërisë dhe nënshkrimet në ‘Newborn’ që gjallërojnë qendrën e qytetit, janë një simbol i fortë i rilindjes.

Është vështirë të shmanget logoja e KB-së, por këto ditë ndikimi më i fuqishëm i prezencës ndërkombëtare është ngritja kulturore dhe ekonomike në vendet siç është lagjja Dardania. Menjëherë afër zyrave qendrore të OSBE-së janë
një varg i kafeneve me karrige prej thuprash dhe me çadra dielli që thirren Kafet e Vogla, një vend i freskët për të kaluar kohë në pasditet e verës. Ndërsa, baret siç është Bamboo grumbullohen në një kënd tjetër, prej ku fillon Qyteza Pejton. Muzeu I Kosovës, me një ngjyrë të verdhë të hapur, ka një koleksion permanent të shkëlqyeshëm të artefakteve arkeologjike; në katin e saj më të lartë, seksioni i luftës sjell në shtëpi freskimin e ngjarjeve që mund të duken të largëta në kryeqytetin e sotëm.

Zbulojeni shtëpinë e vogël muze të Ibrahim Rugovës, ish-presidentit të Kosovës dhe arkitektit të pavarësisë së Kosovës. Sjelljet e çuditshme të këtij profesori me shall, i cili kishte dhënë gurë të çmueshëm si dhuratë për mysafirët ndërkombëtarë- janë të ruajtura me dashuri. Afër statujës së Skënderbeut, fotografitë e zverdhura të njerëzve të zhdukur ende rrethojnë ndërtesën e Parlamentit; matanë rrugës në pjesën e vjetër të qytetit, stolitë e argjendit dhe kostumet janë në ekspozitë në muzeun etnografik “Emin Gjiku”, një shtëpi e bukur dhe e ruajtur otomane.

Pushimi i kafesë

Në qendër të Prishtinës, makiato është pjesa më e domosdoshme në çdo kohë të ditës, kështu që shijojeni mëngjesin me kifle në furrën Odyssea ose sallatën e drekës në Metro. Freskimi në mbrëmje bëhet në Strip Depot, ku stripat komikë mbushin brendësinë.

Vështrimi i fqinjëve

Në qendër të Prishtinës, vendkalimi kryesor është bulevardi Nëna Tereze. Në çarshinë e vjetër, në rrugët e meremetuara, shtrihen përreth xhamitë e periudhës otomane. Afër rrethinës së Velanisë shtrihet Kodra e Martirëve, aty ku Rugova është i varrosur.

Tregu me pakicë

Mos e lëshoni Gingerin që është në afërsi të Pejtonit, shpellën e Aladinit, një shtëpi arti ku ka DVD të volitshme. Në tezgat e rrugëve ka koleksione të gjësendeve me markën “Republika e Kosovës”, por për diçka më pak të parashikueshme, kërkoni shkrepëset e vogla me një bateri të vogël, e cilat pasqyron fytyrën e Tony Blairit.

Zgjedhje për apetit?

Lokali De Rada, vendi i preferuar i kryeministrit Hashim Thaçi, e quan veten si vend i ‘elitës Prishtinase’; pasqyrat e murit duken të kenë këndvështrimin për vrojtimin e njerëzve. Chic Te Komiteti, ka një seri të shkëlqyeshme të verërave vendore për të shoqëruar drekën e lehtë. Pjatat tradicionale me ajkë në enë qeramike, janë të gatuara me shumë shije në vendin e quajtur Pishat, por për një shije shpërthyese të mëlmesave të freskëta dhe mishit që piqet në skarë është te Tiffany.

Daljet e natës

Prishtina krenohet me veten për numrin e madh të bareve dhe klubeve madhështore. Kosova ka popullatën më të re në Evropë dhe ata duken se mblidhen në kryeqytet për çdo fundjavë. Pijeni një koktej veror në kopshtin e restorantit Legere ose dëgjoni muzikë të gjallë në Zanzibar dhe Jazz Club 212.

Ikja nga qyteti

Në enklavën serbe në Gracanicë mund të shkohet për 10 minuta vozitje me taksi. Manastiri madhështor i shekullit XII mbahet nga murgeshat. Me një shikim të afërt, do të fillojnë të dalin në shesh detajet e afreskeve bizantine, të cilat mbulojnë çdo centimetër të mureve.

Një ecje e shkurtër prej fshatit, janë mbetjet gjysmë të gërmuara e të pambrojtura të qytetit romak të Ulpianës.

Fotografitë: Molla e Kuqe, Flickr lolow, Andreas Welh, Flickr AMWranes